Wrześniowe południe i trzy warmińskie wsie. Jedną z nich widzę, kiedy jadę pociągiem. Przyspieszam rowerem, doganiam znajomych. Oni nie robią zdjęć.Lubię podróżować na dwóch kółkach, po pustej nitce szosy, gdy wiatr osusza czoło. Trasa Bukwałd-Olsztyn, 18 km.
Zabytkowy kościół pw. św. Józefa w Bukwałdzie postał po rozbudowie kaplicy wzniesionej w XVII w. jako wotum za uratowanie życia córki leśniczego, którą ugryzła żmija. Wystawił ją narzeczony, spełniając śluby złożone Bogu, gdy dziewczyna walczyła ze śmiercią. Przeżyła. Szczęśliwy ojciec dziewczyny, w miejscu zdarzenia, w bukowym lesie niedaleko wsi, wystawił w podzięce krzyż. Lokalne wierzenia mają wielką moc.
Zapora zalewowa na jeziorze Mosąg została zbudowana w latach 30. minionego wieku. Znajduje się pomiędzy wsiami Brąswałd i Barkweda. Tuż pod niepozornym mostem ukryto system trzech jazów zapory. Celem budowniczych było ukrycie konstrukcji przed zwiadem lotniczym. Tama służyła do regulowania stanu wody w jeziorze, która napędzała pobliską elektrownię. W tym właśnie celu między czterema podporami mostu zamocowano ogromne zastawy, które mogły zatrzymać znaczne masy niesione przez rzekę Łynę. Zapora mogła być też wykorzystywana w czasie przestoju brąswałdzkiej elektrowni lub w czasie działań wojennych i napędzać młyn wodny w Barkwedzie.
Zobacz: Cmentarz warmiński w Brąswałdzie
Wieś Brąswałd została założona w 1377 r. W latach 1517-18 osadnictwo na tych terenach nadzorował Mikołaj Kopernik. Na wzgórzu w Brąswałdzie znajduje się neogotycki kościół parafialny pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej z lat 1894-1896. Projektantem świątyni był słynny Fritz Heitman (twórca wielu urzędów pocztowych, szkół, szpitali, willi oraz kościołów). Przy kościele plebania i organistówka z XIX w. oraz kapliczka datowana na 1786 rok. W pobliżu też budynek biblioteki, w latach 1931-1938 była to ostoja polskości, działała tu polska szkoła. Obecnie to miejsce Izby Pamięci Marii Zientary-Malewskiej, działaczki i poetki warmińskiej.
Tematycznie: Jonkowo - kościół pw. św. Jana Chrzciciela | Olsztyn - kościół pw. NSPJ | Olsztyn, ul. Wyzwolenia - szkoła dla dziewcząt różnych wyznań | Urząd Pocztowy nr 1 - dawna poczta cesarska w Olsztynie | Elektrownia Łyna w Olsztynie | Stawka większa niż życie - o filmowym moście na rzece Wadąg
W okolicy: Kwiecewo, Różynka, Garzewko | Nad Wadągiem w strefie makro | Balonowy Olsztyn i o historii sterowców w Dywitach | Warmińskie zakątki gminy Dywity | Kapliczki warmińskie: Dywity | Gietrzwałd i lokacje Kopernika Warmiaka
