Dziś zaczynamy od skanu litografii. Przedstawia ona zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim z nieistniejącym już pałacem biskupa Wydżgi rozebranym w 1840 roku. Jan Stefan Wydżga był biskupem warmińskim w latach 1659-1679. Jako biskup zrealizował wiele przedsięwzięć budowlanych, m.in. odbudował pałac biskupi na wzgórzu katedralnym we Fromborku, zbudował pałac przy zamku w Lidzbarku, odbudował pomieszczenia mieszkalne przy kolegiacie w Dobrym Mieście, budował klasztor bernardynów w Stoczku Klasztornym. W tytulaturze biskupów warmińskich od początku XVI w. widniał tytuł prezesa Ziem Pruskich, a Wydżga był prezesem doskonałym. Miał dar przekonywania opozycjonistów, wygłaszał pełne dramaturgii mowy i walczył o Warmię. Po pałacu biskupa pozostał jedynie zarys fundamentów – między południowym skrzydłem zamku oraz suchą fosą znajdującą się między zamkiem a południowym przedzamczem. Gruzami pałacu zasypano fosę. Prezydent Prus Wschodnich, von Schön, pisał w 1838 r. do biskupa Andrzeja Stanisława von Hattena, że zamek jest zbędnym, zaprzepaszczonym, starym budynkiem, zasługującym na sprzedaż albo na rozbiórkę. Dobrze, że plan się nie ziścił.
Dziedziniec lidzbarskiego zamku ze względu na krużganki przypomina dziedziniec Królewskiego Zamku na Wawelu. Z niego przechodzi się po kamiennych schodach na główną kondygnację, gdzie znajdują się pomieszczenia reprezentacyjne. W czasach, gdy nie było jeszcze pałacu biskupa Wydżgi, na pomieszczenia mieszkalne wykorzystywane były sale drugiego piętra w skrzydle zachodnim i północnym.
Piwnice to mój ulubiony temat, szczególnie w upalne dni, które bardzo mnie męczą. Panuje w nich stała temperatura 12 stopni, a wilgotność powietrza może wynosić nawet powyżej 90 proc. Zamkowe piwnice służyły jako magazyny żywności i więzienie. Były tu też piece do ogrzewania komnat ciepłym powietrzem. W pomieszczeniach parteru głównej bryły zamku znajdowały się kuchnia, browar, piekarnia, magazyny żywnościowe, a w południowym skrzydle zbrojownia i szkoła dla chłopców pruskich.
Dziedziniec otaczają dwukondygnacyjne krużganki arkadowe, jedyne takie zachowane w Polsce. Na ścianach malowidła religijne oraz papieska tiara. Jeden z biskupów warmińskich, Eneasz Sylwiusz Piccolomini, został powołany na papieża, przyjmując imię Piusa II. Malowidła pochodzą z okresu budowy zamku, czyli mają ok. 600. lat, przedstawiają sceny religijne. Są unikatem w naszej części Europy, do tego pokrywają zewnętrzne ściany, co też jest wyjątkiem.
Polecam uwadze wydanie Komunikatów Mazursko-Warmińskich nr 3-4 z 1988 roku. Tu tekst Biskup warmiński Jan Stefan Wydżga jako prezes ziem pruskich prof. Stanisława Archremczyka. A do posłuchania reportaż Radia Olsztyn o Warmiakach w okresie powojennym i gwarze warmińskiej Warnija – Warmia – Ermland.
Tematycznie: Lidzbark Warmiński | b&w | zamki | motyw przewodni | Warmia
