Niech Was nie zmyli to odbicie w samochodowym lusterku, podróżujemy po Warmii na rowerze. Dbamy przecież o środowisko i własną kondycję. To dosyć krótka trasa, ale za to po moich ulubionych terenach. Ze Stoczka Klasztornego do Żegot jest 18 km i taka podróż to kaszka z mleczkiem, no codzienność. Z tym, że moja paczka była bardziej ambitna i pokonaliśmy w sumie 80 km. Cel w środku, czyli Olsztyn ma się rozumieć. Zatem kontynuujemy wyścig Tour de Warmia. Była już część pierwsza, jest druga, będzie więcej i więcej, bo lubię dwa kółka.
 |
| Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Stoczku Klasztornym |
Gdyby ktoś był spragniony zdjęć ze Stoczka, zapraszam do formy zbiorczej. Dodam tylko, że to ważne miejsce warmińskiej wiary, jedno z kilku sanktuariów na tym terenie. Tu więziony był prymas Stefan Wyszyński. Zobacz: Stoczek Klasztorny.
W Kiwitach mieszka ok. 500 osób. Wieś położona jest na trasie Lidzbark Warmiński-Bisztynek. Miejscowość powstała w 1308 roku, a już trzy lata później została zniszczona przez oddział Witenesa, wielkiego księcia litewskiego, brata stryjecznego Giedymina. Kiwity ponownie lokował w 1319 biskup warmiński Eberhard z Nysy. Funkcjonował tu znany w okolicy młyn i karczma.
We wsi znajduje się zabytkowy kościół gotycki pw. śś. Apostołów
Piotra i Pawła. Budowany był w latach 1350-1370 z czerwonych palonych cegieł, a gruntownie odnowiony w 1862 roku. We wnętrzu ołtarz główny z późnogotycką figurą Madonny z Dzieciątkiem z ok. 1500 roku, późnobarokowa ambona wykonana w warsztacie Jana Zachariasza Freya, z około 1790 roku. Dawniej w murze kościoła znajdował się relief przedstawiający szkielet, tzw. Śmierć z Kiwit. Na całej Warmii znane
było powiedzenie, kiedy chciano określić człowieka bardzo szczupłego, "wyglądasz,
jak śmierć z Kiwit''. To określenie odnosi się do mierzącego 65 cm kościotrupa,
który z kosą, na pamiątkę pustoszącego napadu Litwinów z 1311 r.,
spogląda na wieś z niszy nad wschodnim portalem centralnym przy kościele – czytamy na stronie parafii.
Przy kościelnych murach znajdują się dwie kapliczki oraz drzewo, które opanował rój pszczół uciekinierek. Pszczoły, które uciekły z ula często siadają w pobliżu swojego macierzystego domu, to pszczoły wywiadowcze, nędzaki i głodniaki. Owady tworzą kulę lub cygaro i często po kilku godzinach odlatują w inne miejsce. Zatem pszczelarze, szukajcie swojego roju.
 |
| Kościół gotycki pw. śś. Apostołów
Piotra i Pawła w Kiwitach |
Za Kiwitami już Tolniki Wielkie. Ta ścieżka i zabudowania to pozostałości po linii kolejowej. Linia z Lidzbarka Warmińskiego do Czerwonki
została oddana do użytku 15.11.1899 roku. Liczyła 37 km i przed wojną
obsługiwana była przez Preussische Staatsbahnen – Pruskie Koleje
Państwowe. Z linii korzystali mieszkańcy Czerwonki, Jezioran, Tolnik
Wielkich oraz Lidzbarka. Najczęściej kursowały tędy pociągi relacji
Olsztyn-Górowo Iławeckie. Ostateczna data jej
zamknięcia to czerwiec 1996 roku.
Żegoty to niewielka miejscowość znajdująca się przy drodze z Jezioran do Lidzbarka Warmińskiego. Obecnie istniejący kościół wzniesiono w latach 1909-1910. To obiekt wybudowany w stylu neogotyckim, z czerwonej cegły o trójnawowej hali, z wydzielonym prezbiterium i wieżą. Wnętrze świątyni przykrywa sklepienie żebrowe.
W narożach murowanego ogrodzenia świątyni pw. św. Jana Ewangelisty znajdują się cztery kapliczki. W nich barokowo-ludowe rzeźby wykonane w XIX w.
 |
| Kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Żegotach |
Po drodze jeszcze dwie kapliczki warmińskie, w Żegotach i Tolnikach Wielkich. A dalej już droga do Jezioran i rezerwat przyrody Ustnik. Rezerwat zajmuje
powierzchnię 32,5 ha i powstał, aby chronić miejsca lęgowe i obszary
wypoczynku rzadkich i zagrożonych wyginięciem ptaków wodnobłotnych. W
rezerwacie występują m. in. perkoz zausznik, bekas dublet, biegus mały,
rycyk północny. Niedaleko wsi Ustnik znajdują się też rozlewiska rzeki
Symsarny. To bardzo malownicze i typowo warmińskie tereny, z obłymi polami, które lubię.
Gdyby kogoś zainteresował temat śmierci, szczególnie Śmierci z Kiwit to zapraszam do Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku. W dawnym Szpitalu św. Ducha wystawa Personifikacja śmierci, a na niej kopia Śmierci z Kiwit – rzeźby z bramy cmentarnej przy kościele w Kiwitach.
A Szpital św. Ducha przy ul. Starej 6 to zespół poszpitalny z kaplicą św. Anny , który
istnieje od końca XV w., a w obecnym kształcie od początku XVIII w. Po
1945 r. budynek był zniszczony i opuszczony, wyremontowano go w latach 1978-1989 na
potrzeby muzeum, a dokładniej działu historii medycyny.
