Niektórzy historycy uważają, że świątynia w Gutkowie to najstarszy olsztyński kościół. Prowadzone badania konserwatorskie pozwoliły na odkrycie średniowiecznych malowideł, które kryły się pod obecnym, współczesnym tynkiem. Malowidła pochodzą z czasów wczesnego gotyku i są niezwykłym odkryciem. Doczytałem się również, że kościół w Gutkowie długi czas służył duszpasterstwu trędowatych, którym nie wolno było wejść w obręb murów miejskich. Z tego czasu zachował się nawet ślad po okienku w murze, przez które podawano chorym komunię. Archeolodzy natknęli się też na bardzo dobrze zachowany pochówek. Prawdopodobnie została tam pogrzebana kobieta. Z kościelnej wieży w Gutkowie Napoleon Bonaparte miał podobno obserwować potyczkę wojsk francuskich i rosyjskich w Jonkowie.
