Nieco ponad 20 procent powierzchni województwa warmińsko-mazurskiego stanowi woda. Daje to regionowi pierwsze miejsce w kraju. Nic więc dziwnego, że
Warmia i Mazury znane są też jako Kraina Tysiąca Jezior. Ciągle przypominam, że w samym Olsztynie jest aż #15jeziorwmieście. Zatem dziś przyjrzymy się tylko niektórym jeziorom i rzekom, wdepniemy też w strefę bagienną, a na koniec przywitamy wiosnę nad rozlewiskiem. I nie jest to lany poniedziałek.
Jezioro Skanda położone jest na południowo-wschodnich obrzeżach Olsztyna, na terenie osiedla Mazurskiego. Na jeziorze znajduje się półwysep, w czasie roztopów zamieniający się w wyspę, o powierzchni ok. 13 arów, brzegi otaczają wzgórza morenowe porośnięte lasem. Dodatkowym atutem jest zmodernizowana plaża przy ul. Plażowej.
Pisa zwana też Pisą Warmińską bierze swój początek w jeziorze Pisz. Do jeziora tego wpływa duży potok z Jeziora Tumiańskiego, które zbiera wodę z rzeki Dadaj oraz jezior Bartołckiego, Serwent oraz Wardąga. Po drodze dopływa także Kanał Kiermas i kilka innych cieków. Pisa jest drogą wodną łączącą Wielkie Jeziora Mazurskie z Narwią na jej 181
kilometrze. Płynie na Pojezierzu Mazurskim i Nizinie
Północnomazowieckiej. Polską nazwę Pisa dla średniego biegu Wadąga wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zastępując niemiecką nazwę Wadang Pissa Fluß. Tu Pisa i jej rozlewiska w okolicach Barczewa.
Jezioro Sunia lub Całun leży na Pojezierzu Olsztyńskim, w dorzeczu Sunia-Łyna-Pregoła, nieopodal wsi Worławki. Znajduje się około 30 km w kierunku północno-zachodnim od Olsztyna i 10 km w kierunku zachodnim od Dobrego Miasta. Od strony południowo-wschodniej do jeziora wpada bezimienny ciek, a od strony północno-zachodniej wypływa rzeka o nazwie Sunia, która ma w tym miejscu swój początek. Całkowita powierzchnia zlewni akwenu wynosi 4,42 km², a bezpośrednia 1,39 km². W okolicy widoczna jest działalność bobrów, co daje tereny podmokłe, bagienne.
Łynę już znacie. Rzeka płynie w północno-wschodniej Polsce i Rosji (obwód kaliningradzki) przez Pojezierze Olsztyńskie i Nizinę Sępopolską. Łyna wypływa z piasków sandrowych na północ od Nidzicy, jej źródła znajdują się w okolicy wsi Łyna, na terenie rezerwatu przyrody Źródła Rzeki Łyny, przepływa przez szereg jezior rynnowych (Brzeźno Duże, Kiernoz Mały, Kiernoz Wielki, Jezioro Łańskie, Ustrych), wśród których największym i najgłębszym jest Jezioro Łańskie. Rzeka kilkakrotnie zmienia swój kierunek. W górnym biegu przepływa przez rezerwat przyrody Las Warmiński.
A w
rezerwacie przyrody Las Warmiński jezioro Ustrych. Pierwotna nazwa – Estrich
(z języka pruskiego). Tak samo nazywała się osada nad Łyną poniżej jeziora
(Sójka). Rezerwat przyrody Las Warmiński
to malowniczy teren o powierzchni 1.804,57 ha. 147, 22 ha z
tego obszaru zajmują jeziora. Odkąd te tereny nie są już zamkniętą enklawą
przeznaczoną na użytek gości pobliskiego ośrodka rządowego w Łańsku, liczba
entuzjastów spędzania tutaj czasu ciągle wzrasta. Modne są wycieczki piesze,
rowerowe oraz kajakowe po rzece Łynie. Nieopodal zlokalizowana jest też
elektrownia Ustrych. Sama
siłownia jest bezobsługowa, a wysokość piętrzenia wody wynosi około 1 m. Woda
porusza dwie niewielkie turbiny prądotwórcze, które zabezpieczono trzema
grodziami. Rzeka tuż za elektrownią, między jeziorem Ustrych a wsią Ruś, ma charakter podgórski.
Olsztyńskie jezioro Track można nazwać „jeziorem widmem”. Już raz znikło z olsztyńskiego krajobrazu, by niespodziewanie powrócić. Zlokalizowane jest na terenie dzielnicy Zielona Górka. Nazwę wzięło od Tracka – majątku,
którego zabytkowy dworek góruje nad północnym brzegiem akwenu. W połowie
XIX w. pogłębiono naturalny odpływ jeziora, co spowodowało, że w 1880
r. zbiornik zamienił się w mokradła, a w 1917 r. – w osuszoną łąkę.
Jezioro odnowiło się już w następnej dekadzie po serii błędów
melioracyjnych przy budowie nasypu kolejowego. Jezioro zamarza najszybciej w mieście ze względu na niewielką głębokość. Głębokość nie przekracza 5 m.
Jezioro Sukiel to jezioro prywatne
położone na terenie osiedla Likusy w Olsztynie. Jego powierzchnia wynosi 21ha, a głębokość maksymalna 26m. Brzegi jeziora są w głównej mierze
łagodnie wzniesione, jedynie południowe są nieco podniesione. Od północy
łowisko otaczają liczne zabudowania, natomiast południową i wschodnią
stronę piękne lasy i nieużytki. Mieszkańcy nazywają je Likuskim.
W
granicach administracyjnych Olsztyna obecnie leży 15. jezior, z czego
14. przekracza powierzchnię 1 ha. Łącznie wszystkie jeziora zajmują 725
ha, co równa się 8,25% powierzchni całego miasta. Drugim co do
głębokości olsztyńskim jeziorem jest Tyrsko. Maksymalna głębokość akwenu to 30,6 metrów, a jego powierzchnia wynosi 18,6 ha. Jezioro Tyrsko
przez lata było rezerwatem przyrody. Niewielki akwen słynął z czystości
i wody koloru szmaragdowego. Świadczyła o tym obecność raków oraz
rzadka
roślinność, np. poryblin jeziorny występujący jedynie w jeziorach
absolutnie czystych. Było to jedno z trzech stanowisk tej rzadkiej
rośliny na Pojezierzu Mazurskim. Tak było kilkanaście lat temu. Dziś
jest niestety gorzej, ale też pięknie.
Rezerwat przyrody Kwiecewo został utworzony w 2009
r. w celu
zachowania rozlewiska stanowiącego ostoję lęgową oraz miejsce
występowania licznych gatunków ptaków wodno-błotnych. Znajduje się na
terenie gminy Świątki w powiecie olsztyńskim i zajmuje powierzchnię 110 ha. Dodatkowo ustalono otulinę rezerwatu o powierzchni 271 ha.
Rezerwat stanowi płytkie rozlewisko (polder) otoczone podmokłymi łąkami,
okresowo zalewanymi szuwarami oraz polami uprawnymi. Ze zbiornikiem
sąsiaduje niewielki kompleks leśny o wysokiej wartości ornitologicznej.
Strefę przybrzeżną tego płytkiego rozlewiska porastają szuwary z trzciny
pospolitej i pałki wąskolistnej oraz kępy osoki aloesowate. Zaobserwowano tu rybitwę białowąsą i czarną, żurawie, bielika, orlika krzykliwego oraz bociana czarnego. Dodatkowo lęgi odbywa tu kolejnych 8 gatunków ptaków: bąk, bączek, błotniak stawowy, błotniak łąkowy, kropiatka, zielonka, derkacz oraz gąsiorek.
